Kurban İbadeti Dinlere Nasıl Yerleşti?

Müslümanlar, Kurban Bayramı'nı idrak etmeye hazırlanıyor. Bu bayram, İbrahim Peygamber'in Allah'a olan bağlılığını ve teslimiyetini simgeleyen önemli bir ibadet olarak kabul ediliyor.

İnançlara göre, İbrahim Peygamber rüyasında Allah'tan bir mesaj alarak oğlunu kurban etmeye hazırlanır. Tevrat ve İncil'de de adı geçen İbrahim'in bu fedakarlığı, Kurban Bayramı'nda dualarla ve ibadetlerle anılıyor.

Oğlu İsmail de babasının bu kararına destek verir ve Allah'ın emrine uymasını ister. Ancak İbrahim, oğlunu kurban etmek üzereyken Allah tarafından engellenir ve ona bir koç gönderilir. Bu olay, Allah'ın rahmetini ve kullarına olan merhametini sembolize eder.

Dünya genelindeki Müslümanlar, bu inanç doğrultusunda Kurban Bayramı'nda hayvanlar kurban ederek dini vecibelerini yerine getirirler. İhtiyaç fazlası servete sahip olan Müslümanların kurban kesmesi geleneksel olarak beklenir.

Peki, diğer büyük dinlerde kurban ibadeti nasıl yaşanıyor? Hinduizm, Yahudilik ve Hristiyanlık'ta bu ibadetin yeri nedir?

DİĞER DİNLERDE KURBAN İBADETİ

İslam, Yahudilik ve Hristiyanlık tarihleri birçok ortak noktaya sahip. İngiltere’deki Leo Baeck Koleji'nden Haham Gary Somers, Yahudi dini metinlerinde kurban ibadetlerinin belirli zaman ve mekanlarda yapıldığını belirtiyor:

“Günümüzde kurban kesmiyoruz, çünkü bu ritüellerin gerçekleştirildiği tapınak artık mevcut değil. Bunun yerine dualarımızla bu ibadeti yerine getiriyoruz.”

Amerikan Yahudi Üniversitesi Başkan Yardımcısı Haham Dr. Bradley Shavit Artson, İkinci Tapınak'ın Romalılar tarafından yıkılmasının ardından Yahudilikte hayvan kurban etmenin yasaklandığını ifade ediyor. Artson, "Birçok Yahudi bu yasağın kalıcı olduğuna inanırken, bazıları da Mesih'in gelişiyle kurban kesmeye geri dönüleceğine inanıyor" diyor.

Tapınak olarak bahsedilen yer, Kudüs'te bulunan ve bugün Mescid-i Aksa'nın yer aldığı Tapınak Tepesi'dir. Hayvan kurban etme ibadetine geri dönülebileceğine inanan Yahudiler, bu tapınağın yeniden inşa edilmesi için dua ediyorlar.

Ancak Samiriyeliler gibi bazı gruplar, Yahudi dini takvimindeki önemli bayramlardan olan Hamursuz Bayramı'nda hala kurban kesiyorlar. Bazı gruplar ise kurbanlık hayvanın bedeline denk gelen bağışlar yapıyorlar.

Yahudilikte kurban edilecek hayvanın (koyun, manda, inek veya keçi) dini açıdan uygun, yani "koşer" olması gerekiyor. Dr. Artson, Yahudilikteki kurban ibadetinin tarihini şu şekilde açıklıyor:

"Sadece koşer hayvanların kesilmesine izin veriliyordu. Bunların bir kısmı sunakta yakılıyor, bir kısmı din adamlarının ailelerine veriliyordu ve bir kısmı da kutlama yapanlar tarafından tüketiliyordu."

Yahudiliğin üç önemli bayramı olan Hamursuz, Şavuot ve Sukkot bayramlarında kurban ibadeti ön plana çıkıyordu. Haham Gary Somers, Roş Aşana (Yahudi Yeni Yılı) ve Yom Kippur (Kefaret Günü) bayramlarında da hayvan kurban edildiğini belirtiyor.

İbrahim Peygamber'in kurban hikayesi Yahudi kutsal kitaplarında da yer alıyor. Ancak hayvan kurban etme ibadeti Yahudilikte daha sonra başlıyor ve farklı uygulamalar içeriyor.

Hristiyanlığın kökleri Yahudiliğe dayanıyor ve İncil'in İbranice yazılmış olan ilk bölümüne Eski Ahit deniyor. Dakka'daki Kafrul Katolik Kilisesi papazı Dr. Proshanto T Rebeiro, Eski Ahit'teki anlatımlarda kurban ibadetinin sabah ve akşam saatlerinde, farklı dini festivallerde yapıldığını anlatıyor.

O dönemde tövbe ve bağışlanma umuduyla hayvan kurban etme ibadeti gerçekleştiriliyordu. Ancak Hristiyanlıkta bu dini gelenek artık uygulanmıyor, çünkü İsa'nın ölümü nihai kurban olarak kabul ediliyor. İsa, Hristiyanlıkta 'Tanrı'nın Kuzusu' olarak görülüyor.

Hristiyanlıkta kurban ibadeti için dini bir zorunluluk olmamasına rağmen, “bir kişi Allah'a adak adadığında veya bir söz verdiğinde” hayvan kurban edilebiliyor. Dr. Reberio, Hristiyanlıkta Tanrı adına hayvan kurban etme geleneğinin bulunmadığını belirtiyor.

Buna karşın dini gelenekler gereği sofralarda et bulunabiliyor. Reberio, İtalya’da bulunduğu dönemde Paskalya'dan önce kuzu eti yemenin neredeyse zorunlu olduğunu söylüyor. Ancak Hristiyanlıkta, Yahudilerdeki dini amaçlarla hayvan kurban etme geleneği olan Korban bulunmuyor.

Hinduizm'de hayvan kurban etme konusunda farklı görüşler olsa da, Hinduların bir kısmı bu uygulamayı sürdürüyor. Hindistan veya Bangladeş'in birçok bölgesinde Durga Puja ve Kali Puja gibi festivallerde dini ritüellerde hayvanlar kurban ediliyor.

Bangladeş'teki Chittagong Üniversitesi Sanskritçe Bölümü'nden Dr. Kushal Baran Chakraborty, "Rayana ve Mahabharata gibi çeşitli Hindu yazıtlarında hayvan kurbanından bahsedildiğini” belirtiyor.

Chakraborty, "Hinduizmin kadim dini metinlerinden biri olan Rigveda'da, kurban edilen hayvanın özgürlüğe kavuştuğundan ve esaretten kurtulduğundan bahsediliyor" diye ekliyor.

Milattan önce 1500 ile 500 yılları arasındaki Vedik çağda, hayvan kurban etmenin yaygın olduğuna inanılıyordu. Ancak modern Hindistan'da uzmanlar arasında hayvan kurban etme uygulaması konusunda farklı görüşler bulunuyor.

Dr. Chakraborty, antik dönemden kalma bazı tapınaklarda hayvan kurban etmenin hala uygulandığını belirtiyor ve Bangladeş'teki Dhakeshwari ve Hindistan'daki Tripura Sundari, Kamakhya ve Kalighat Kali gibi tapınakları örnek gösteriyor.

HİNDUİZM'DE KURBANIN DEĞİŞEN ANLAMI

Dr. Chakraborty, Hinduizm'deki modern hayvan kurban etme uygulamalarının genellikle eylemin manevi öneminden ziyade kişisel tatmine yönelik olduğunu savunuyor. Bu durumun da eylemin kutsallığını azalttığını ifade ediyor. Ancak Hinduizm konusunda uzman olan Dr. Rohini Dharmapal, Hindistan'da günümüzde yaygın olarak hayvan kurban edildiğine inanmadığını aktarıyor.

Hindistan'daki birçok grup, çeşitli tapınaklarda hayvan kurban etmeyi gönüllü olarak durdurdu ve hayvanların dini amaçlarla kesilmesinin yasaklanmasını savundu. Sri Lanka ve Nepal’de Hinduların hayvan kurban etmesi yasaklandı. Ancak bu yasağa her zaman uyulmuyor.

Haber Merkezi