Saraçhane Davası: Mahkeme Gösterilerin Yasaklanmaması Yönünde Karar Verdi

Saraçhane'deki Ekrem İmamoğlu eylemlerine katıldıkları gerekçesiyle yargılanan 109 kişi hakkındaki beraat kararının gerekçesinde mahkeme "soyut bir kamu düzeni tehlikesine dayanarak gösteriler yasaklanmamalı" dedi.

Türkiye, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun 19 Mart 2025 tarihinde gözaltına alınması ve 23 Mart'ta tutuklanması sürecinde başta İBB'nin Saraçhane Merkez Binası olmak üzere birçok kentte gösterilere sahne olmuştu. Gösterilere polisin müdahalesi sonucunda en az bin 418 kişinin gözaltına alındığını açıklanmış, en az 300 kişi tutuklanmıştı.

Eylemlere ilişkin birçok mahkemede, "Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na muhalefet" suçundan davalar açıldı.

110 sanıklı dava İstanbul 61. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Mahkeme, 31 Ekim'de 109 sanığın beraatine karar verdi. Bir kişinin ise dosyasını ayırdı. Mahkeme, o kararının gerekçesini tamamladı.

Kararın gerekçesinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa'daki toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına dikkat çekildi. Kararda, "Toplantı ve gösteri yürüyüşleri, çoğulcu bir demokrasinin kurulması, farklı siyasi, kültürel, dini, sanatsal ve benzeri fikirlerin oluşabilmesi ve bir arada yaşayabilmeleri bakımından önemlidir" denildi.

"Soyut bir kamu düzeni ve kamu güvenliği tehlikesine dayanarak toplantı ve gösteri yürüyüşü yasaklanmamalı" ifadesi kullanılan kararda, göstericilerin saldırgan ve tehdit edici herhangi bir davranış sergileyip sergilemediklerinin tespit edilmesi gerektiği vurgulandı.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarına yer verilen kararda, soruşturma işlemleri eleştirildi. Soruşturma dosyası içeriğinde her bir sanık yönünden ayrı ayrı kimi sanıkların tek başına, kimi sanıkların bir grupla birlikte yürüyüş esnasında çekilmiş fotoğraf kayıtlarının bulunduğu anlatılan kararda, ancak fezleke eki belgelerde ve fotoğraf kayıtlarında fotoğrafların nerede ne zaman, kim tarafından çekildiğine yönelik herhangi bir kayıt bulunmadığı belirtildi.

İddianamede belirtilen suç yeri ve tarihinin aksine dosyadaki sanık savunmalarına göre bu fotoğrafların İstanbul'un farklı bölgelerinde, kimi üniversite kampüsü içerisinde açıklama şeklinde düzenlemiş toplantı ve gösterilerde çekildiği ifade edildi. Ancak iddianın aksine güvenlik görevlilerinin nezaretinde yapılmış yürüyüşlerde barışçıl niteliğin bozulduğuna yönelik bir tespit veya kollukça dağılma yönünde herhangi bir uyarıda bulunulduğu yönünde bir delilin soruşturma dosyası içerisinde bulunmadığı vurgulandı.

Kararda, şöyle denildi:

"Sanıklar yönünden dosyadaki ayrı ayrı olay yer ve zaman belirtilmeksizin yapılan fotoğraf tespitleri, fotoğraflardaki sanıkların grup içindeki durumları, kimi sanıkların ellerindeki araçlar, kullanım şekli-amacı, görüntülerdeki diğer grubun durumu, dosyadaki tespite ilişkin fezleke/tutanaklarda ilgili gruba dağılın uyarısı yapıldığına yönelik delil bulunmayışı ve barışçıl niteliğin bozulduğu yönünde tespit bulunmaması nedeniyle savunması alınamayan sanıklar yönünden CMK'nun 193/2. maddesi hükmü de dikkate alınarak atılı suçların ayrı ayrı unsurları yönünden oluşmadığı anlaşılmakla CMK'nun 223/2-a.maddesi uyarınca beraatlerine karar vermek gerekmiştir."

Dava kapsamında üç gösterici, 27 Mart-10 Nisan tarihleri arasında tutuklu kalmıştı. Bu sanıkların, tutuklu kaldıkları süre için devlet aleyhinde tazminat davası açma hakkı var.

İstanbul 62. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülen davada ise 87 kişi beraat etmişti. Yine aynı mahkemede gazeteciler Bülent Kılıç, Kurtuluş Arı, Hayri Tunç, Gökhan Kam, Yasin Akgül, Ali Onur Tosun, Emre Orman ve Zeynep Kuray ile avukatlar Deniz Demirdöğen, Mine Erdost, Aziz Can Cengiz ve Baran Nevcanoğlu hakkındaki davada da beraatle sonuçlanmıştı.

Benzer şekilde Saraçhane'deki protesto eylemlerine katılan 139 kişinin yargılandığı dava İstanbul 26. Asliye Ceza Mahkemesi'nde sürüyor. Bu davada 102 tutuklu genç tahliye edilmişti.

Bu arada İstanbul 3. İdare Mahkemesi, Saraçhane protestolarında İstanbul Valiliği'nin aldığı "eylem yasağını" hukuka aykırı bularak iptal etti. Kararın gerekçesinde, "Kararın, demokratik toplum düzeni için gerekli nitelikte, temel haklara en az müdahaleye olanak veren ölçülü bir sınırlama niteliğinde olmadığı ve kamu yararı amacı da taşımadığı sonucuna varılmıştır" denildi.

İstanbul Barosu, iptal kararına ilişkin "Bu karar, hukuka aykırı ve ölçüsüz uygulamalar ile yüzlerce yurttaşın gözaltına alınmasının da hukuka aykırılığını açıkça ortaya koymuştur" açıklamasını yaptı.

Haber Merkezi