Prof. Dr. İlber Ortaylı: "Türkiyeli" Demek Mantıkla Bağdaşmaz

Fenerbahçe Spor Kulübü ile ABD merkezli yoğurt markası Chobani arasındaki stadyum isim hakkı ve Avrupa kupalarında forma göğüs sponsorluğunu kapsayan anlaşmanın imza törenine Fenerbahçe Başkanı Ali Koç ile Chobani'nin kurucusu Hamdi Ulukaya katıldı. Törende Ulukaya'nın konuşmasına "Sayın Başkan, değerli yönetim kurulu üyeleri, kıymetli Fenerbahçe ailesi, tüm Türkiyeliler ve halkımız…" sözleriyle başlaması, kullanması eleştirilerin hedefi oldu. Tartışmalar üzerine tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, sosyal medyada yaptığı değerlendirmede "Türkiye, hâkim etnik gruba göre, ülkemize başkalarının verdiği bir isimdir. Şimdi bir de 'Türkiyeli' tabiri yaratmanın mantıkla bağdaşır bir yanı olamaz. Kaldı ki bu gibi mantık çıkmazlarını önlemenin mühim bir yolu tercüme etmekten geçer. Bir çevirin bakalım, 'Türkiyeli'yi hangi gümrükten çevirip geçireceğiz? Size kimlik soruyorlar, kimliğinizi açık söyleyin. Türkiyeli bir üst kimlik olamaz," diyerek tepki gösterdi. 

Ortaylı, Instagram hesabından yaptığı paylaşımda şunları söyledi:

"Bizim dedelerimiz Anadolu'ya 'İklim-i Rûm' derlerdi. Onların siyasî hedef ve misyonları Roma İmparatorluğu'nu ele geçirmekti. Anadolu toprağındaki Roma'yı, yani Garplıların sonradan 'Bizans' dedikleri imparatorluğu ele geçirmeye başlamakla elhak bu yolda da ilerlediler. Onların bir zamanlar 'Rûm-Roma' dedikleri yere, İtalyanlar 'Turchia' veya 'Turchomania' demeye başladılar. Bütün orta zaman Alman seyyahları 'Turkei, Türkenland' veya Fransızlar 'Turquie' derlerdi. 16. asırda İngilizce seyahatname kaleme alan Nicolas de Nicolay ise 'Turkie' diyor, dikkat ederseniz bizim bugünkü söyleyişimize oldukça yakın...

Türkiye, hâkim etnik gruba göre, ülkemize başkalarının verdiği bir isimdir. Şimdi bir de 'Türkiyeli' tabiri yaratmanın mantıkla bağdaşır bir yanı olamaz. Kaldı ki bu gibi mantık çıkmazlarını önlemenin mühim bir yolu tercüme etmekten geçer. Bir çevirin bakalım, 'Türkiyeli'yi hangi gümrükten çevirip geçireceğiz? Size kimlik soruyorlar, kimliğinizi açık söyleyin. Türkiyeli bir üst kimlik olamaz. Başkaları da bu ülke ve halkı için (Küçük Asya) başka etnik kökenli bir kelimeyi üst kimlik olarak kullanmaya kalkarsa ne dersiniz?

Türkiye konusunda asıl tartışılacak ve rahatsız edici manasızlık burada işte; bazı kişilerin uydurduğu 'Türkiyeli', 'Türkiyelilik' gibi deyimler! Bazı safdiller veya herkesi bir şey bilmiyor zanneden tipler; 'Efendim ne var bunda, Amerikalı oluyor da Türkiyeli niye olmasın?' diyorlar. Amerika, Kolomb'un keşfettiği kıtanın ayrı bir kıta olduğunun farkına varan Cenovalı kaptan Amerigo Vespucci'nin adından geliyor. Amerikalılık Anglo-Sakson göçü ve İngiliz dili etrafında oluşan göçmenler için uygun, Türkiye ise içinde Türk adı taşıyor, böyle bir benzerlikle ilgisi yok. Ülkemizin geniş ölçüde Türkleşmesinden beri, bir bölgenin böyle bir etnik kimliğe kavuştuğunu ecnebilerin bile görmesiyle kullanılan bir isim... 'Türkiyeli' ismi tercüme edilemez, içeriği bakımından bu kelimeyi teklif edenlerin amacını da zaten karşılamaz. Başka bir kimlik kullanmak isteyenler bu ifadeyi kullanabilirler ama bu amaçla ülke yurttaşlığının ve kimliğin adını değiştirmelerine lüzum yoktur, hakları olduğunu da zannetmiyoruz."

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaldı ki bu gibi mantık çıkmazlarını önlemenin mühim bir yolu tercüme etmekten geçer. Bir çevirin bakalım, 'Türkiyeli'yi hangi gümrükten çevirip geçireceğiz? Size kimlik soruyorlar, kimliğinizi açık söyleyin. Türkiyeli bir üst kimlik olamaz," diyerek tepki gösterdi. 

Ortaylı, Instagram hesabından yaptığı paylaşımda şunları söyledi:

"Bizim dedelerimiz Anadolu'ya 'İklim-i Rûm' derlerdi. Onların siyasî hedef ve misyonları Roma İmparatorluğu'nu ele geçirmekti. Anadolu toprağındaki Roma'yı, yani Garplıların sonradan 'Bizans' dedikleri imparatorluğu ele geçirmeye başlamakla elhak bu yolda da ilerlediler. Onların bir zamanlar 'Rûm-Roma' dedikleri yere, İtalyanlar 'Turchia' veya 'Turchomania' demeye başladılar. Bütün orta zaman Alman seyyahları 'Turkei, Türkenland' veya Fransızlar 'Turquie' derlerdi. 16. asırda İngilizce seyahatname kaleme alan Nicolas de Nicolay ise 'Turkie' diyor, dikkat ederseniz bizim bugünkü söyleyişimize oldukça yakın...

Türkiye, hâkim etnik gruba göre, ülkemize başkalarının verdiği bir isimdir. Şimdi bir de 'Türkiyeli' tabiri yaratmanın mantıkla bağdaşır bir yanı olamaz. Kaldı ki bu gibi mantık çıkmazlarını önlemenin mühim bir yolu tercüme etmekten geçer. Bir çevirin bakalım, 'Türkiyeli'yi hangi gümrükten çevirip geçireceğiz? Size kimlik soruyorlar, kimliğinizi açık söyleyin. Türkiyeli bir üst kimlik olamaz. Başkaları da bu ülke ve halkı için (Küçük Asya) başka etnik kökenli bir kelimeyi üst kimlik olarak kullanmaya kalkarsa ne dersiniz?

Türkiye konusunda asıl tartışılacak ve rahatsız edici manasızlık burada işte; bazı kişilerin uydurduğu 'Türkiyeli', 'Türkiyelilik' gibi deyimler! Bazı safdiller veya herkesi bir şey bilmiyor zanneden tipler; 'Efendim ne var bunda, Amerikalı oluyor da Türkiyeli niye olmasın?' diyorlar. Amerika, Kolomb'un keşfettiği kıtanın ayrı bir kıta olduğunun farkına varan Cenovalı kaptan Amerigo Vespucci'nin adından geliyor. Amerikalılık Anglo-Sakson göçü ve İngiliz dili etrafında oluşan göçmenler için uygun, Türkiye ise içinde Türk adı taşıyor, böyle bir benzerlikle ilgisi yok. Ülkemizin geniş ölçüde Türkleşmesinden beri, bir bölgenin böyle bir etnik kimliğe kavuştuğunu ecnebilerin bile görmesiyle kullanılan bir isim... 'Türkiyeli' ismi tercüme edilemez, içeriği bakımından bu kelimeyi teklif edenlerin amacını da zaten karşılamaz. Başka bir kimlik kullanmak isteyenler bu ifadeyi kullanabilirler ama bu amaçla ülke yurttaşlığının ve kimliğin adını değiştirmelerine lüzum yoktur, hakları olduğunu da zannetmiyoruz."

 

 

 

 

 

 

 

 

.

Haber Merkezi