Yeni Bina 15 Yılda Yıkılırsa Denetçiye Yaptırım
Yeni yapıların 15 yıl içinde yıkılması, komşu yapıya zarar vermesi veya inşaata geç başlanması halinde yapı denetim kuruluşlarına ağır yaptırımlar geliyor. Teminatlar artık TÜFE ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek. 500 metrekareye kadar olan yapılar için elektronik dağıtım zorunluluğu kaldırıldı.
Yeni inşa edilen binaların 15 yıl içerisinde yıkılması, inşaat esnasında komşu binalara zarar verilmesi veya inşaata 3 ay içerisinde başlanmaması durumlarında yapı denetim kuruluşlarına ağır yaptırımlar uygulanacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü'nün hazırladığı "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği", "Dağıtım Tebliği" ve "Ceza Tebliğinde" yapılan değişiklikler Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bu düzenlemeler ile yapı denetim kuruluşlarından alınan teminatlarla ilgili yeni bir düzenlemeye gidildi. Daha önce her yıl Üretici Fiyat Endeksi'ne (ÜFE) göre güncellenen teminat tutarları, 2026 yılından itibaren Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek.
Vatandaşların yapı denetim hizmetine erişimini kolaylaştırmak amacıyla, yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar ve yapı denetim hizmet sözleşmesi bedeline esas kalan inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar, Elektronik Dağıtım Sistemi'nin dışında tutuldu.
Bu sayede, daha önce Bakanlık tarafından Elektronik Dağıtım Sistemi ile atanan ve zorunlu tutulan kuruluş dışında yapı denetim hizmeti almakta zorluk çeken yapı sahiplerine, istedikleri yapı denetim kuruluşuyla sözleşme imzalama imkanı tanındı. Ayrıca, 500 metrekareye kadar olan ve inşası tamamlanmış ancak yapı kullanım belgesi almakta zorluk çeken bina sahipleri de bu değişiklik sayesinde yapı denetim firmalarına daha kolay ulaşabilecekler.
Bu tür binalar için vatandaşların seçeceği yapı denetim kuruluşuyla yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 arasında hizmet bedeli oranıyla denetim hizmet sözleşmesi imzalanabilecek. Güçlendirme işlerinde ise denetim hizmet bedeli, o binanın tamamı için hesaplanan bedelin en az yüzde 25'i oranında olacak.
Yönetmelikteki sözleşme fesih gerekçelerinde de değişiklik yapıldı. Altı ay boyunca hiç iş yapılmaması süresi üç aya indirildi. Bu sayede yapı denetim kuruluşları, üç ay içinde inşaatın başlatılmaması durumunda sözleşmeyi feshedebilecek. Yapı denetim kuruluşlarının, kalıp ve donatı imalatını teslim alma, betona nezaret etme gibi mevzuatla verilen denetim görevlerini yerine getirmemesi durumunda da sözleşmenin feshedilebilmesinin önü açıldı.
YENİ DÜZENLEMELER VE DETAYLAR
Elektronik Dağıtıma İlişkin Tebliğ Değişikliği ile 45 ve üzerinde yapı denetim kuruluşuna sahip olan illerde iki alternatifli denetim kuruluşu ataması yapılabilecek. Buna göre, elektronik sistemde vatandaşa önce bir yapı denetim firması önerilecek. Vatandaş bu firmayla üç iş günü içinde sözleşme yaparsa, başka bir firma önerilmeyecek. Ancak üç gün içinde bir seçim yapılmazsa, sistem otomatik olarak ikinci bir firmayı atayacak ve bu kuruluşla yapı denetim hizmet sözleşmesinin imzalanmasına dair süreç başlatılacak.
Yeni uygulama kapsamında 1 Şubat 2026'ya kadar illerdeki faal yapı denetim kuruluşu sayıları güncellenecek. Bu tarihe kadar uygulama, İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla'da hayata geçirildi.
CEZAİ YAPTIRIMLARDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
Ceza Tebliğ Değişikliği ile ilgili kanunda yer alan "Taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar" ifadesi, "Bu hasar nedeniyle yapının veya binanın yıkıldığının veya yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerektiği" olarak değiştirildi. Değişiklikle, yapı denetim kuruluşunca denetimi üstlenilen bir yapının, yapı kullanma izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılması durumunda yapı denetim firmasının faaliyetine son verilecek ve teminatına el konulacak. Ayrıca, bir binanın inşa aşamasında çevresindeki bir yapıya zarar vermesi durumunda yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek, teminatına el konulacak.
Haber Merkezi
