Türkiye'De Gram Altın Fiyatı Nasıl Belirleniyor?
Altın fiyatlarındaki dalgalanmanın nedenleri ve Türkiye'deki altın fiyatının nasıl belirlendiği merak konusu. 1919'dan beri uygulanan tek altın fiyatı sistemi, Londra Altın Borsası'nın rolü ve fiyatı belirleyen güçlü bankaların değişimi inceleniyor. Günümüzdeki altın piyasasının dinamikleri ve yatırımcılar için önemli bilgiler sunuluyor.
ALTIN FİYATLARININ KÜRESEL DİNAMİKLERİ
1919'dan itibaren dünya genelinde tek bir altın fiyatı uygulamasına geçildi. O dönemde Londra Altın Borsası, günde iki kez resmi fiyat açıklayarak piyasaya yön veriyordu. Fiyatları belirleme yetkisi ise sadece birkaç büyük bankanın elindeydi. Ancak günümüzde piyasalar 24 saat açık ve çok sayıda oyuncu bulunuyor.
New York COMEX emtia borsası ve Şanghay altın borsası gibi farklı merkezler öne çıkıyor. Altın, artık neredeyse günün her saatinde değişen küresel bir organizma gibi hareket ediyor. Uluslararası piyasada altın fiyatı gramla değil, ons cinsinden belirleniyor. Bir ons, yaklaşık 31,1 grama denk geliyor. Örneğin, "Altın 3 bin 300 dolar ile rekor kırdı" şeklindeki haberler, ons altının dolar bazındaki fiyatını ifade ediyor.
Dolar, euro veya sterlin gibi para birimleri karşısında değer kaybettiğinde, yani dolar endeksi düştüğünde altın fiyatı yükseliyor. Bunun nedeni, aynı miktarda altının daha fazla dolar ile alınabilmesidir. Doların diğer para birimleri karşısında güçlenmesi durumunda ise altın fiyatı düşüyor.
Ekonomist Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, altının uluslararası piyasalardaki değerinin birçok faktöre bağlı olduğunu belirtiyor: "Arz talep dengesi, ekonomik veriler, faiz oranları, reel faiz oranları, enflasyon verisi, ekonomik büyüme, jeopolitik riskler ve ABD merkez bankası politikaları, altın fiyatını etkileyen önemli unsurlar arasında yer alıyor."
TÜRKİYE'DE ALTIN FİYATLARININ HESAPLANMASI
Altının ons fiyatı, uluslararası piyasalarda anlık olarak belirlenirken, bu küresel fiyatın Türkiye'deki gram altın fiyatına nasıl dönüştüğü merak konusu. Gram altının fiyatını belirlemek için, altının ons fiyatı güncel dolar kuruyla çarpılıyor. Ardından, bir ons 31,1 gram olduğu için gram fiyatını bulmak amacıyla bu sonuç 31,1'e bölünüyor.
Bir örnekle açıklamak gerekirse, 6 Mayıs 2025 tarihinde dünya piyasalarında bir ons altının fiyatı 3 bin 375 dolar ve bir doların karşılığı 38,5 TL olsun. Bu durumda 3 bin 375 ile 38,5'i çarparak ons fiyatının Türk lirası karşılığını buluyoruz. Daha sonra bu fiyatı 31,1'e bölerek bir gram altının "ekran fiyatı"nı yaklaşık 4 bin 190 Türk lirası olarak hesaplıyoruz.
Gram altın hesabı, aslında dünyadaki altın fiyatının Türkiye'deki karşılığını gösteriyor. Ancak, kuyumcudan veya bankadan altın almak istediğimizde, neden bu fiyata altın bulamadığımızı Doç. Dr. Filiz Eryılmaz şöyle açıklıyor: "Buradaki temel mesele kâr marjı. Hem kuyumcularda hem bankalarda bir kâr marjı var. Ayrıca talep arttıkça da fiyat artabiliyor."
Ayar, bir altın ürünün içindeki saf altın miktarını ifade ediyor. Ürünün içinde ne kadar saf altın varsa fiyatı da o kadar yüksek oluyor. En saf altın olan 24 ayar altının iki çeşidi bulunuyor: Birinde yüzde 99,9 diğerinde yüzde 99,5 saf altın mevcut. Yatırım amaçlı külçeler ve gram altınlar bu kategoriye giriyor. 22 ayar altında ise yüzde 91,6 saf altın bulunuyor. Bu daha çok çeyrek altın, fazla işçilik gerektirmeyen bilezik ve ziynet eşyalarında karşımıza çıkıyor. Bir de 14 ayar altın var; yüzde 58,5 saf altın içeriyor ve daha çok yüzük ve kolye gibi günlük takılarda kullanılıyor.
Altının fiyatı, saflık ayarıyla çarpılarak bulunuyor. Ancak kuyumcu ürünlerinde işçilik, kâr marjı ve vergiler de devreye giriyor. Özellikle yoğun el işçiliği içeren ürünlerde fiyatlar, altın değerinin çok üzerine çıkabiliyor. Bu nedenle yatırım amacıyla altın alanlar, gram, çeyrek, cumhuriyet gibi külçe altınları veya işçilik içermeyen bilezikleri tercih ediyor.
Haber Merkezi
