Tcmb: Altın Yükselişi Konut Ve Otomobil Talebini Artırdı
TCMB'nin "Merkezin Güncesi"nde yayımlanan analiz, altın fiyatlarındaki yükselişin Türkiye'deki konut ve otomobil piyasalarına etkilerini inceliyor. Altın mevduatının yüksek olduğu illerde konut fiyatlarının belirgin şekilde arttığı belirtiliyor. Analiz, altın kaynaklı servet artışının dayanıklı tüketim mallarına olan talebi artırdığına işaret ediyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bünyesinde hazırlanan bir analiz, altın fiyatlarındaki yükselişin konut ve otomobil piyasalarına etkilerini mercek altına aldı. Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü'nden Müdür Mehmet Selman Çolak ve Uzman Mehmet Emre Şamcı'nın imzasını taşıyan "Altın Fiyatı Kaynaklı Servet Artışının Konut ve Otomobil Piyasalarına Etkisi" başlıklı çalışma, TCMB'nin blog sayfası Merkezin Güncesi'nde yayınlandı.
Analizde, küresel arenadaki jeopolitik belirsizliklerin tırmanması ve merkez bankalarının yoğun altın alımları neticesinde, Eylül 2023 ile Nisan 2025 arasındaki dönemde uluslararası piyasalarda altın fiyatlarının dolar bazında yaklaşık yüzde 77 oranında arttığına dikkat çekildi. Bu fiyat artışının, Türkiye'de geleneksel birikim aracı olarak görülen altının mevduat içindeki payını artırdığı belirtildi.
ALTIN FİYATLARININ SERVET ETKİSİ
Çalışmada, altın fiyatlarındaki yükselişin, Türkiye'de birikimlerinin önemli bir bölümünü altın cinsinden tutan kesimler için kayda değer bir servet artışı anlamına geldiği vurgulandı. Bu durumun, toplam talep üzerinde yukarı yönlü bir etki yaratabileceği öngörüsünde bulunuldu.
İller arasındaki altın mevduatı tercihlerindeki farklılıklar incelenerek, altın fiyatlarındaki artışın konut ve otomobil gibi alım satıma konu olan dayanıklı tüketim malları üzerindeki etkileri değerlendirildi. Analiz sonuçlarına göre, altın fiyatlarının hızla yükselmeye başladığı 2023 Eylül ayında, iller arasındaki altın mevduatının tasarruf mevduatına oranının önemli ölçüde farklılaştığı tespit edildi.
Söz konusu dönemde iller arasında bu denli büyük bir ayrışmaya yol açacak başka bir gelişme yaşanmadığı göz önünde bulundurularak, bu farklılaşmanın altın fiyatının servet artışı kanalıyla konut ve otomobil piyasalarındaki etkilerini incelemek için bir fırsat sunduğu ifade edildi. Mevduattaki altın payının yüksek olduğu illerdeki konut birim fiyatlarının 2023'ün son çeyreğinden itibaren diğer illerden belirgin şekilde ayrışmasının, servet etkisinin varlığına dair önemli bir ipucu teşkil ettiği kaydedildi.
KONUT VE OTOMOBİL PİYASALARINDA GÖZLEMLENEN ETKİLER
Altın fiyatları kaynaklı servet artışının konut ve otomobil piyasalarındaki etkilerini ampirik olarak test etmek amacıyla, iller arasındaki altın mevduatı oranındaki farklılaşmayı dikkate alan bir analiz yapıldı. Analiz sonucunda, altın fiyatlarındaki artış öncesinde konut birim fiyatları ile altın mevduatı oranı arasında herhangi bir ilişki bulunmadığı, ancak 2023'ün dördüncü çeyreği ve sonrasında altın mevduatı oranı ile konut birim fiyatları arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki gözlemlendiği belirtildi.
Konut fiyatlarını etkileyen diğer faktörler kontrol edildiğinde, altın fiyatlarındaki artışın, ortalama altın mevduatı oranına sahip bir il için 2023'ün üçüncü çeyreği sonrasındaki dönemde konut birim fiyatlarında ortalama yüzde 11'lik ek bir artışa yol açtığı tespit edildi. Altın payı ve konut fiyatları arasındaki bu pozitif ilişki dikkate alındığında, altın kaynaklı servetin konut fiyatları üzerinde yukarı yönlü bir etki yarattığı söylenebileceği ifade edildi.
Toplam konut satış adedinde ise altın mevduatı oranına göre anlamlı bir farklılaşma gözlenmediği belirtildi. Bu durumun, kısa vadede konut arzının esnek olmaması nedeniyle artan talebin fiyatlara yansıdığı ve bu nedenle satışlarda anlamlı bir artışın yaşanmadığı şeklinde yorumlandı.
Servet etkisinin daha belirgin olmasının beklendiği ipoteksiz satışların toplam konut satışlarındaki payının, mevduatta altın oranı arttıkça yükseldiği vurgulandı. Bu durumun, hane halkının altın bazlı kazançlarını kredi koşullarından bağımsız olarak doğrudan konut alımına yönlendirdiğine ve sıkı finansal koşullara rağmen talebin servet etkisi kaynaklı olarak dirençli olduğuna işaret ettiği belirtildi.
Otomobil satışlarının ise altın fiyatlarındaki artış sonrası, yüksek altın mevduatı oranına sahip illerde arttığı gözlemlendi. Konut piyasasının aksine, otomobil arzının daha esnek olmasının, talep artışının doğrudan satış rakamlarına yansımasına neden olduğu ifade edildi.
Haber Merkezi
