Atopik kelime anlamıyla, bireyin alerjik rinit, astım ya da atopik dermatit (egzama) vb. alerjik rahatsızlıklara genetik eğilimi olduğunu belirler. Atopi, solunum yolu ile vücuda alınan alerjenlere ya da gıda alerjenlerine karşı vücudun gösterdiği artan bağışıklık tepkileri ile bağlantılıdır.

Atopik Dermatit

Atopik dermatit cildinizi kırmızı ve kaşıntılı hale getirir.  Çoğu kez atopik dermatit alevlenme dönemlerinde astım ve/veya saman nezlesi de bir arada görülür. Ne yazık ki atopik dermatit için henüz kesin bir tedavi bulunmamıştır. Fakat çeşitli yaşam alışkanlıkları geliştirilmesi ile kişisel bakıma dikkat edilmesi, hem kaşıntıyı azaltır hem de yeni bir egzama oluşumunu önleyebilir. Alınabilecek önlemlerden bazıları sert sabunlardan uzak durmak, cildi düzenli olarak nemlendirmek ya da cildinize uygun ilaçlı kremler ve/veya merhemler sürmek sayılabilir.

Atopik Dermatit ( Egzama) Semptomları

Atopik dermatit ya da daha yaygın adıyla egzama belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir. Egzamanın başlıca belirtileri şunlardır:

• Kuru cilt,
• Geceleri artan kaşıntı,
• Vücudun el, ayak, ayak bilekleri, boyun, üst göğüs bölgesi, göz kapakları, dirsek, diz bölgelerinde görülen kırmızımsı, kahverengimsi griye çalan lekeler,
• Küçük içi sıvı dolu kabarık çıkıntılar ( Bazen bu bölgede kabuklanma olabilir)
• Kalın ve çatlamış pul pul görünümde  cilt oluşumu,
• Aşırı kaşıntı nedeni ile hassaslaşıp, şişmiş cilt.

Atopik dermatit genellikle çok erken yaşlarda (5 yaşından daha önce) başlar, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde varlığını sürdürür. Bazı insanlarda ise egzama belli dönemlerde alevlenir ve yatışır. Yatışma döneminde birkaç yıl boyunca hiç belirti görülmeyebilir.

Doktora Gidilmesi Gereken Durumlar

Sizde ya da çocuğunuzda görülebilecek bazı durumlarda vakit kaybetmeden doktora müracaat etmelisiniz. Acilen doktora gösterilmesi gereken başlıca belirtiler şunlardır:

• Oluşan kızarıklıkların uyku ya da günlük faaliyeti etkilemesi,

• Çok rahatsız edici deri enfeksiyonu oluşumu, cilt yüzeyinde kırmızı çizgiler, irinli oluşumlar ve/veya sarı kabuklar olması,
• Ev ilaçlarının denenmesine rağmen belirtilerin yatışmaması,
• Cilt üzerindeki kızarıklık enfekte bir görünüm sergiliyorsa ve bu döküntünün ateşi varsa hiç vakit kaybetmeden doktora görünmelisiniz.

Egzamanın Nedenleri

Normal sağlıklı bir bireyin cildi, kendi içeriğindeki nemi korur ve kişinin bakterilerden, tahriş edici maddelerden ya da alerjenlerden olumsuz etkilenmesini önler. Atopik ciltte ise kişinin sahip olduğu genetik faktörler, cildin nem tutma yeteneğini olumsuz etkiler. Atopik cilde sahip kişiler çevresel faktörlerden, tahriş edici maddelerden ve/veya alerjenlerden diğer insanlara oranla daha çok etkilenir. Yine de egzama için birincil risk genetik faktörlerdir.

Atopik Cildin Yol Açabileceği Komplikasyonlar

Egzama veya atopik cildin bireylerde sebep olabileceği başlıca komplikasyonlar şunlardır:

• Astım ve saman nezlesi

Özellikle 13 yaşından daha küçük çocuklarda önce egzama, daha sonra saman nezlesi ya da astım oluşumuna rastlanabilir.

• Kronik kaşıntılı pullu cilt oluşumu

Nörodermatit olarak tanımlanan cilt hastalığı, önce derinin küçük bir kısmında kaşıntı ile başlar. Daha sonra kişi bu bölgeyi kaşır. Aşırı kaşıma sonucunda cildin rengi solar ve cilt kalınlaşarak, inceliğini yitirir.

• Deri enfeksiyonları

Çok şiddetli ve sürekli tekrarlanan kaşınma, ciltte açık yaralar ve çatlaklar meydana gelmesine sebep olur. Bu yara ve/veya çatlaklar ‘’Hermes simpleks’’ virüsü başta olmak üzere, çeşitli bakteri ve virüslerin ciltte enfeksiyona yol açma riskini arttırır.

• Tahrişe yol açan el dermatiti

Bu tip rahatsızlıklara, özellikle çalışma şartları gereği elleri sürekli ıslak olan, cildi sürekli olarak sert sabunlarla, deterjanlarla ve dezenfektanlarla temas halinde olması gereken insanlarda rastlanır.

• Alerjik kontakt dermatit

Alerjik kontak dermatit, atopik dermatiti olan bireylerde sıklıkla görülmektedir.

• Uyku sorunları

Cildin sürekli olarak kaşınması, çizilmesi ve tahriş olması bireyin uyku kalitesinin ve süresinin düşmesine sebep olabilir.

Atopik Dermatit (Egzama)  Önleme Yolları

Dermatik alevlenmeleri önlemek için dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

• Cildinizi günde 2 kez nemlendirin. Bu amaçla kendinize uygun krem, merhem ya da losyonları seçerek, düzenli kullanmaya özen gösterin. Bebeklerde vazelin kullanımı atopik cilt oluşumunu önleyebilir.
• Kişisel olarak sizi etkileyen faktörleri saptayın ve bunlardan uzak durun. Ciltte egzama oluşumunu tetikleyen başlıca faktörler ter, obezite, stres, deterjan, toz ya da polenlerle  temas edilmesidir. Bu maddelerden uzak durun.  

• Küçük çocuklar ya da bebekler belli gıdaları tükettiğinde egzama oluşumu görülebilir. Bu yiyeceklerin başında yumurta, süt, soya ve buğday gibi ürünler bulunursa da, her birey için egzamaya yol açabilecek yiyeceklerin farklı olabileceği de unutulmamalıdır. Gıda alerjisinden korunmak için en uygun yol doktorla görüşmektir.
• Banyo / duş süresini kısaltın. Eğer atopik dermatite müsait bir cildiniz varsa banyo/duş sürenizi en fazla 10 ila 15 dakika arasında tutun. Banyo yaparken çok sıcak su yerine, ılık su  tercih edin.
• Hafif sabunlar kullanın, deodorantlı sabunlar ya da antibakteriyel sabunlar diğer sabunlardan daha fazla ölçüde doğal yağları cildinizden uzaklaşması cildin kurumasına yol açar.
• Banyo sonrası dikkatlice kurulanın. Banyo yaptıktan sonra cildinizi yumuşak bir havlu ile nazik hareketlerle kurulayın. Banyo sonrası cildiniz tamamen kurumadan önce nemlendirici sürün.

Yukarıda anlatılan önlemlere dikkat ederseniz atopik dermatit cilt riskini azaltabilirsiniz.